İş dünyasında üç temel şirket tipi göze çarpmaktadır. Bu şirket tipleri, çalışanlarına sundukları haklar, yönetim tarzları ve çalışma koşulları açısından birbirinden ayrılır. Bu makalede, kurumsal şirketler, kurumsal olmayan şirketler ve “işine geldiğinde kurumsal, işine gelmediğinde merdiven altı” şirketler olarak adlandırabileceğimiz üçüncü tür üzerine detaylı bir inceleme yapacağız. Ayrıca, bu şirket türlerinde çalışmanın yasal süreçlerini ele alacağız.
1. Kurumsal Şirketler
- Düzenli Mesai Saatleri: Çalışma saatleri net bir şekilde tanımlanmıştır. Fazla mesai ücreti ödenir ve bu durum resmi olarak belgelenir.
- Haklar ve İzinler: Yıllık izin, doğum izni, hastalık izni gibi yasal haklar tam olarak uygulanır. Resmi tatillerde çalışma genellikle tercih edilmez ya da ek ücretle telafi edilir.
- Yol ve Yemek Ücretleri: Çalışanlara yol ve yemek desteği sağlanır.
- Kariyer Fırsatları: Çalışanların yeteneklerini geliştirebileceği eğitimler, seminerler ve kariyer basamakları sunar.
- Şeffaf Yönetim: İş süreçleri ve maaş politikaları açık ve nettir.
2. Kurumsal Olmayan Şirketler
- Esnek Mesai Saatleri: Çalışma saatleri daha esnektir; ancak bazen düzensiz olabilir.
- Hakların Belirsizliği: Yasal haklar ve izinler konusunda bazı eksiklikler olabilir.
- Sınırlı Kariyer Fırsatları: Büyüme hedefleri sınırlıdır, bu yüzden çalışanların kariyerinde ilerleme olasılığı düşüktür.
- Yerel Yönetim: Şirketin tüm kararları genellikle birkaç kişi tarafından alınır.
3. İşine Geldiğinde Kurumsal, Gelmediğinde Merdiven Altı Şirketler
- Mesai Ücreti ve Zam Eksikliği: Fazla mesai ücretleri genellikle ödenmez. Maaş zammı konusunda isteksizdirler.
- Asgari Ücretin Üzerine Elden Ödeme: Maaşın bir kısmı resmi olarak bankaya yatırılırken, geri kalan kısmı elden verilir. Bu durum hem yasal hem de vergi açısından sorunlara yol açar.
- Tatiller ve İzinler: Resmi tatillerde çalışmak zorunlu hale getirilebilir ve bu durum için ek bir ödeme yapılmaz.
- Tek Patron Yönetimi: Şirket genellikle tek bir kişi tarafından yönetilir ve kararlar keyfi bir şekilde alınabilir.
4. Bu Şirketlerde Çalışmanın Yasal Boyutları
a. Fazla Mesai Ücretleri
Kanuna göre, fazla mesai yapan çalışanlar, her saat için %50 zamlı ücret almalıdır. Fazla mesai ücreti ödenmediği durumlarda Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’na şikayette bulunulabilir.
b. Maaşın Elden Verilmesi
Maaşın bir kısmının elden verilmesi, hem işverene hem de çalışana zarar verebilir. Bu durum, SGK primlerinin düşük yatırılmasına ve çalışanların emeklilik haklarının azalmasına neden olur. Çalışanlar, bu konuda SGK’ya şikayette bulunabilir.
c. Resmi Tatillerde Çalışma
Resmi tatillerde çalışanlar, ek ücret almalıdır. Aksi halde çalışanlar iş mahkemelerine başvurabilir.
d. İzin Hakları
Yıllık izin ve diğer yasal izin haklarının ihlali durumunda çalışanlar, noter kanalıyla ihtarname göndererek haklarını talep edebilir.
5. Sonuç ve Öneriler
- Şirketin maaş ve mesai politikasını net bir şekilde öğrenin.
- Sözleşme detaylarını dikkatlice okuyun.
- Haklarınız ihlal edildiğinde hukuki yollara başvurmaktan çekinmeyin.
Unutmayın, her çalışan, yasal olarak belirlenmiş haklara sahiptir ve bu hakların korunması, hem işverene hem de çalışana düşen bir sorumluluktur.
Leave a reply